Door: Lucien Calle, SLZ

Voor een kleine gemeente als Kapelle zijn er veel prachtige bomen aanwezig, zowel op particuliere erven als in de dorpjes. In het Landelijke Register van Monumentale Bomen staan wel 34 bomen of boomgroepen geregistreerd. Teveel om allemaal te noemen. We maken een rondgang door het landschap en bezoeken een aantal van de mooiste plekjes.

Het westelijk deel van de Gemeente Kapelle is tamelijk kleinschalig. Met opvallend veel fruitteelt en windsingels daaromheen, heeft het een wat besloten en groen karakter. Noordelijk is het landschap wat grootschaliger en vooral aan de oostkant van Kapelle wordt het zicht ineens weids. Daar is de Kapelse moer. De Yerseke en Kapelse Moer behoren tot de oudste polderkernen van Zeeland, die in de twaalfde eeuw al zijn bedijkt. Het oudland van de Kapelse Moer vormt één van de laatste stukken authentiek Zeeuws polderlandschap. Karakteristiek zijn de hollebollige weiden, alle poelen en slootjes en de talrijke lage meidoornhagen. Hogere bomen zijn er niet. Die staan er wel aan de rand, zoals een monumentale linde langs de Postweg. Helaas heeft deze schitterende boom een verminderde vitaliteit.

Kerken en begraafplaatsen

Veel monumentale bomen zijn te vinden rond kerken en op begraafplaatsen, zoals die van Schore, Kapelle en Wemeldinge. Een hele collectie indrukwekkende bomen is te vinden op het Kerkplein van Kapelle. Aan de zuidzijde van de kerk staat een enorme zilverlinde en aan de achterzijde een net zo’n gigantische Hollandse linde. Ook forse taxussen, vleugelnoten en paardenkastanjes sieren het Kerkplein. Er loopt een wandelpad tussen de bomen door zodat ze makkelijk te bewonderen zijn.

Net zo schitterend is de beplanting rond de Maartenskerk in Wemeldinge. Rond de kerktuin staat een ring met oudere leilinden. Daarbinnen staan, dicht bij de kerk, beeldbepalende beuken en uitzonderlijk grote hulst-bomen. Die laatsten zouden wel eens de grootste in zijn soort voor Zeeland kunnen zijn!

In de Dorpsstraat van Wemeldinge siert een honderdtal leilinden het beeld. Ze staan in een smal en iets aflopend talud, dat bestraat is met kinderkopjes. Het is jammer dat overal auto’s geparkeerd staan, anders had het een prachtig en authentiek plaatje geweest. Opvallend is dat de voornaamste gesteltakken een verticale stand hebben, terwijl die bij leilinden normaal gesproken horizontaal liggen.

Waar het in de kernen van Kapelle en Wemeldinge druk is, vindt de bomenliefhebber op het kerkhof van Eversdijk juist rust en stilte. Een reusachtige en ongeveer 120 jaar oude beuk staat midden op de begraafplaats. Langs de rand is een rij beuken en essen aangeplant. Aan de noord en oostzijde ook nog een extra rij met platanen. Met een paar fraaie boerderijen erbij vormt het geheel een schitterend en idyllisch plekje. 

Grenslinden zijn eerder te vinden in de Zak van Zuid-Beveland, maar ook in Kapelle staat een heel markant exemplaar. De boom staat op het kruispunt van de Weg naar het Stomme Kruis met de Kitskinderscheweg. Deze boom moet al heel oud zijn, ze wordt op ruim 200 jaar geschat! De stam is helemaal hol. Er is slechts een dunne rand over en aan de noordzijde is zelfs deze rand verloren gegaan. Aan enkele geblakerde resten is te zien dat er binnenin helaas een vuurtje is gestookt dat behoorlijk hoog moet hebben gebrand. Verdeeld over de kroon zitten nog voldoende vitale takken. De boom is in eigendom en beheer bij Het Zeeuwse Landschap. Er is een mooi hekwerkje omheen gezet met een informatiebordje erbij.

Particuliere bomen

De hierboven beschreven bomen staan op plekken die openbaar toegankelijk zijn. Daarnaast zijn er nog heel veel bomen die in particuliere tuinen, erven of weidlanden staan. Soms zijn deze van een afstand goed te zien, op andere plekken minder makkelijk. Zo staat er op de vliedberg bij Wemeldinge een heel bos veel grotere bomen, waaronder een monumentale linde. Ook in de weilanden net noordelijk van de Postweg staan twee grenslinden. Op erven staan diverse soorten als  paardenkastanjes, treurwilgen, essen ed.

Gemeentelijk beleid

De gemeente Kapelle werkt met ABC- lijsten van monumentale bomen:

  • A-lijst, Nationaal monumentaal, lijst bomenstichting (BS), 35 bomen
  • B-lijst, Door de BS als toekomstig nationaal monumentaal aangewezen bomen en door de gemeente (GK) als regionaal/lokaal monumentaal aangewezen bomen, 51 bomen
  • C-lijst Door de gemeente aangewezen als beeldbepalende boom, 35 bomen

De gemeente werkt met een kapverordening. Voor alle bomen op de ABC-lijsten en voor alle gemeentelijke bomen, niet particulier eigendom, moet bij voorgenomen kap of drastische snoei een vergunning worden aangevraagd. Dat geldt ook voor bomen buiten de bebouwde kom. De lijsten zijn niet openbaar op site van gemeente i.v.m. privacy wetgeving. Via het “Omgevingsloket online” is te controleren of er een vergunning nodig is.

Via Internet is ook het Landelijk Register van Monumentale Bomen te raadplegen.

 

Dit artikel is afkomstig uit ons kwartaalblad (Nr. 4 Winter 2020).