Invasieve exoot
De buxus is van oorsprong een uitheemse plant Echter vanwege het eeuwenlange gebruik van de buxus in siertuinen kan deze plant wel gezien worden als ‘streekeigen’ in Zeeland De buxus is populair in onze omgeving, omdat deze in de winter bladhoudende plant, gemakkelijk in kleine haagjes kort gehouden kan worden en daarmee een mooie afscheiding in perkjes kan geven. Helaas wordt de buxus belaagd door de buxusrups, de rups van de buxusmot De buxusmot is een invasieve exoot; een soort die van nature niet in dit gebied voorkomt en zich snel uitbreidt Een aantal buxusmotten is waarschijnlijk zo’n tien jaar geleden uit noordoost Azië, met een lading planten, in Duitsland terecht gekomen en heeft zich vandaar uit verspreid naar Nederland, België en Frankrijk In Zeeland wordt de buxusmot momenteel vooral aangetroffen in oost en midden Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en Zuid-Beveland De mot legt de eitjes in de bladeren van de buxus; waarna de jonge larven zich door het blad naar buiten eten Omdat de rupsen nog geen of weinig natuurlijke vijanden hebben kunnen ze een buxusplant geheel kaal eten. Nu kan een buxusplant best wel wat hebben en komen de blaadjes wel weer terug Een kale buxusplant en de structuur van de takken zou kunnen suggereren dat de buxus dood is; maar dit is meestal niet zo nadat eenmalig alle blaadjes zijn verloren Echter als de blaadjes keer op keer worden opgegeten stopt de energievoorziening van de buxusplant en sterft deze af.
Maatregelen
Wat kan je doen bij aanwezigheid van de buxusrups:
• Bij een beperkt aantal planten de struik zeer regelmatig controleren op rupsen en deze handmatig wegvangen.
• Spuiten met biologische bestrijdingsmiddelen. Let op: er zijn geen specifieke bestrijdingsmiddelen voor de buxusmot; daarom worden veel agressieve bestrijdingsmiddelen aangeboden die niet snel afbreken en doorgegeven kunnen worden in de omgeving met bijvoorbeeld als gevolg sterfte van rupsen etende vogels.
• Vallen met feromonen Deze vallen zorgen voor een sterfte van de mannelijke buxusmotten.
• Even afwachten en hopen dat de natuur zich snel zal aanpassen aan deze nieuwe exoot Meestal neemt een exoot in aantal de eerste jaren snel toe, maar als de exoot als voedsel wordt ontdekt loopt het aantal meestal weer snel terug (zie ook kaartje met populatieverloop van invasieve soort). Er zijn al diverse waarnemingen van mezen, vinken en kauwen die eten van de enorme voorraad buxusrupsen Geheel verdwijnen zal de buxusmot waarschijnlijk niet meer; maar het zal dan ook geen plaag meer zijn die hele buxushagen kaal kan eten.

Alternatieven
Mocht u toch de buxus willen vervangen dan raadt SLZ vooral inheemse planten aan. Deze passen het beste bij het cultuurlandschap van Zeeland en zijn beproefd op de meeste parasieten. Mogelijkheden hierbij zijn (wilde) liguster, meidoorn, hulst, haagbeuk, veldesdoorn, taxus of klimop.
Door: Joan van der Velden, directeur SLZ
Dit artikel is afkomstig uit het kwartaalblad van Landschapsbeheer Zeeland (Nr.2 Zomer 2018).