De musterdvumme is wellicht de oudste traditionele manier van takhoutverwerking op het erf. Het hoorde bij de bakkeet die op het erf stond. Takkenbossen, ofwel “musterds” werden in vele lagen kruislings over elkaar gestapeld tot een vierhoekig bouwsel van ca. anderhalve meter hoogte; van boven schuin afgewerkt als een soort dak zodat het regenwater kon afvloeien en de bossen konden drogen en worden gestookt in de oven van de bakkeet waar brood gebakken werd. Allerhande snoeihout kan in bossen gebonden ofwel gemusterd” worden, maar vooral het hout van knotwilgen is geschikt: slanke dichte bundels die goed te stapelen zijn. Tegenwoordig zijn de boerenerven waar nog een musterdvumme te vinden is zeldzaam.

Een zorgvuldig in elkaar gezette “musterdvumme” is echter mooi om te zien en verschaft het erf extra natuurwaarde. Te denken valt aan schimmels en insecten, maar het is ook een prima schuil- en nestelplaats voor allerlei kleine dieren, zoals vogels en egels. Tevens zou het vanuit het oogpunt van cultuurhistorie goed zijn als de traditionele “musterdvumme” weer in ere zou worden hersteld.

foto kees tonkense

Hoe maak je musterds?

Het “musteren“ is eenvoudig te doen met behulp van zogenaamde “musterdpaarden’. De constructie hiervan is vrij simpel; vier stevige balken op vier punten aan elkaar verbonden met een slotbout. Daarin vier verticale poten waar de takken tussen komen te liggen. Aan een kant een stevig touw met een ring. Bij het klemmen worden touw en ring over de bos heen geklemd door een stok door de ring en te steken en onder de boog te duwen Om een lange bos (1,5 mtr. of langer) mooi strak af te binden heb je twee stukken draad nodig en twee musterdpaarden, met één paard gaat het overigens ook! Het is belangrijk alle takken met het dikkere stuk dezelfde richting op te leggen. Daardoor kun je de bundels heel compact maken.

1: Zet twee paarden op een korte afstand (ca. 50 cm) van elkaar.
2: Leg tussen de poten van de musters een stuk draad dwars op de richting waar in de takken komen te liggen.
3: Als je voldoende takken bijeen hebt, kun je ze klemmen: pak bij het eerste paard de grote metalen ring die links aan een touw aan de zijkant van het paard vast zit op en haal daar een stevige stok doorheen. Het andere uiteinde van die stok klem je onder de metalen beugel aan de rechterkant. (Overigens kun je ze ook klemmen door gewoon je voet erop te zetten)
4: Breng de twee uiteinden van het onder de bos liggende draad naar elkaar toe en bindt ze zo strak mogelijk aan elkaar.
5: Daarna het tweede draadje; als je maar 1 paard hebt verschuif je de bos en herhaal je de procedure

Ter variatie: Je zou met enige fantasie andere musterdconstructies op het erf kunnen maken. Bij voorbeeld: drie- of meerhoeksvummes. Musterds lenen zich heel goed voor tal van andere constructies, zoals overbeschoeiing, afscheidingen, kinderspeelhutten, steun voor klimplanten, etc.

door kees tonkense

Door: Kees Tonkens, medewerker SLZ

Dit artikel is afkomstig uit het kwartaalblad van Landschapsbeheer Zeeland (Nr. 3 Herfst 2019)