Functie van hagen
Door: Thomas Collette, bestuurslid SLZ
Al eeuwen lang worden hagen aangeplant om percelen van elkaar af te scheiden. Er zijn kortgeschoren heggen die meestal rond boerenerven zijn te vinden en de meer vrij uitlopende brede en hoge haag. Haag en heg is eigenlijk om het even en heeft dezelfde betekenis in woordenboeken. Als er gebruik gemaakt wordt van struiken met stekels zoals meidoorn en sleedoorn kan de haag ook dienen als veekering. Als je naar een 19e-eeuwse kaart van Walcheren kijkt zie je een fijnmazig patroon van kleine kavels. Deze werden allemaal omzoomd door hagen. Later in de 20ste eeuw werden ook langs de landwegen aan beide kanten hagen aangeplant met daarin ook iepen en essen geplaatst. Hierdoor kreeg het landschap een aantrekkelijk uiterlijk en werd het aangeduid als de Tuin van Zeeland. De inundatie in 1944, de ruilverkavelingen, de komst van het prikkeldraad en de angst voor bacterievuur heeft ertoe geleid dat het aantal hagen op Walcheren sterk is verminderd. Een mooi voorbeeld van het oorspronkelijke heggenlandschap is nog te vinden tussen Arnemuiden en De Piet aan de voet van de Blikkendijk.
Natuurwaarden van hagen
Hagen die gebruikt worden als veekering bestaan grotendeels uit meidoorns. Soms worden ook sleedoorns ertussendoor aangeplant. Daarnaast zijn er de zogenaamde Zeeuwse hagen die bestaan naast deze struiken uit hazelaar, vlier, rode kornoelje, hondsroos, egelantier en wilde liguster. Deze hagen vormen goede nestgelegenheid voor akkervogels en zangvogels zoals winterkoning, grasmus en kneu. De uitbundig bloeiende meidoorns en sleedoorns zijn in de lente een mooie nectarbron voor bijen en vlinders. In de herfst vormen meidoorns, sleedoorns en de rozensoorten bessen en bottels die als voedsel kunnen dienen voor vogels en kleine zoogdieren. Egels vinden in hagen een fijne plek voor hun winterslaap.
Daarnaast zorgen hagen voor verbindingslijnen in het landschap waardoor dieren zich goed kunnen verplaatsen zonder meteen bloot te staan aan predatie. Ook ontstaan er door overgangen van licht en donker en wind en lij zijden microklimaatzones die aantrekkelijk zijn voor andere plantensoorten om zich te ontwikkelen.
Stichting d’Aegen op Walcheren
In 2006 is de Stichting d’Aegen opgericht door Stichting Het Zeeuws Landschap en Stichting Landschapsbeheer Zeeland. De Stichting heeft als doel om in samenwerking met boeren en grondeigenaren het heggenlandschap Walcheren weer uit te breiden in combinatie met andere landschapselementen zoals drinkputten en bosjes. Aanleg van de landschapselementen op landbouwgrond is gefinancierd door de Provincie Zeeland. Het beheer is gesubsidieerd via het Nationaal Groenfonds en de VOL-onderhoudsovereenkomsten. Hierdoor is er tot nu toe ruim 5 km aan hagen aangeplant, 9 drinkputten uitgegraven en 4 bosjes aangeplant. In 2021 worden de activiteiten van de Stichting d’Aegen overgedragen aan Poldernatuur Zeeland en worden bijna alle landschapselementen opgenomen onder het ANLb (Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer). Ook de hagen die gerealiseerd zijn op landbouwgrond rondom Goes door de ANV (Agrarische Natuur Vereniging) ”Goes” zijn via Poldernatuur Zeeland opgenomen in het ANLb en kunnen zo behouden blijven in de toekomst.
Dit artikel is afkomstig uit ons kwartaalblad (Nr. 1 Lente 2021).
